ลักษณะและประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์
ลักษณะและประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์
จากความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์ได้กล่าวไว้แล้วว่า “โครงงานวิทยาศาสตร์
หมายถึง การศึกษาเรื่องใดเรื่องหนึ่ง ที่เกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ซึ่งนักเรียนเป็นผู้ลงมือปฏิบัติและศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง
โดยอาศัยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ ภายใต้การแนะนำปรึกษาและการดูแลของครู
หรือผู้เชี่ยวชาญในเรื่องนั้น ๆ และอาจใช้เครื่องมือหรืออุปกรณ์ต่าง ๆ
ช่วยเพื่อให้การศึกษาค้นคว้านั้นบรรลุผลตามวัตถุประสงค์”
จะเห็นได้ว่าโครงงานวิทยาศาสตร์มีความหมายกว้างขวางมาก
ครอบคลุมถึงกิจกรรมหรืองานทุกอย่างที่เกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
แต่กิจกรรมหรืองานเหล่านั้น นักเรียนจะต้องเป็นผู้ลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง ภายใต้การแนะนำปรึกษาของครูหรือผู้เชี่ยวชาญ
และจะต้องใช้วิธีการศึกษาอย่างมีระบบ ซึ่งเรียกว่า วิธีการทางวิทยาศาสตร์
ซึ่งจะแสดงให้เห็นได้อย่างชัดเจนในการเสนอผลงานว่ามีกระบวนการศึกษาค้นคว้าเป็นลำดับขั้นตอนอย่างไร
มีการรวบรวมข้อมูลและสรุปผลการศึกษาค้นคว้าอย่าง
มีความน่าเชื่อถือหรือเป็นไปได้เพียงใด
กิจกรรมการศึกษาค้นคว้าหาคำตอบของปรากฏการณ์ใดปรากฏการณ์หนึ่ง
ที่มีการกำหนดปัญหา อาจมีการตั้งสมมุติฐานคาดคะเนคำตอบของปัญหา การรวบรวมข้อมูลหรือการทดลองเพื่อตรวจสอบสมมุติฐาน
และการสรุปผลของการศึกษาค้นคว้า เป็นกิจกรรมโครงงานวิทยาศาสตร์
เพราะแสดงให้เห็นถึงกระบวนการศึกษาค้นคว้า
การรวบรวมข้อมูลและการสรุปผลของการศึกษาค้นคว้า
แต่การประดิษฐ์อุปกรณ์หรือเครื่องมือชิ้นใดชิ้นหนึ่งขึ้นมา โดยไม่แสดงให้ผู้อื่นทราบกระบวนการศึกษาค้นคว้าที่ทำให้ตนประดิษฐ์สิ่งนั้นขึ้นมาได้
ไม่มีการรวบรวมข้อมูลต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการประดิษฐ์สิ่งนั้น
หรือข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการนำสิ่งประดิษฐ์นั้น ๆ
ไปใช้ที่แสดงให้เห็นว่าสิ่งประดิษฐ์นั้นทำงานอย่างไร มีความละเอียดเที่ยงตรง
หรือใช้งานได้ตามวัตถุประสงค์หรือไม่
กิจกรรมดังกล่าวแม้ว่าจะเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ก็ไม่อาจกล่าวได้ว่าเป็นโครงงานวิทยาศาสตร์ที่สมบูรณ์อย่างแท้จริง
เพราะอาจประดิษฐ์ขึ้นมาได้ด้วยวิธีการลองผิดลองถูก
หรือไม่มีวิธีการที่แน่นอนซึ่งผู้อื่นจะนำไปทดลองประดิษฐ์ให้ได้ผลเช่นเดียวกันบ้าง
แต่ถ้าการประดิษฐ์อุปกรณ์ดังกล่าว
ผู้ประดิษฐ์แสดงให้เห็นถึงกระบวนการศึกษาค้นคว้าอย่างเป็นขั้นตอน
มีการรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวกับสิ่งประดิษฐ์ดังกล่าวว่าสร้างขึ้นมาได้อย่างไร
ใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพเพียงไร กิจกรรมนั้นก็จัดเป็นโครงงานวิทยาศาสตร์ได้อย่างสมบูรณ์
และนิยมเรียกกันว่า โครงงานประเภทการพัฒนาหรือการประดิษฐ์
โครงงานวิทยาศาสตร์อาจทำได้หลายรูปแบบ
เช่นเดียวกับการวิจัยของนักวิทยาศาสตร์ซึ่งพอจะแบ่งตามลักษณะของกิจกรรมการศึกษาค้นคว้าได้ดังนี้
1.
การสำรวจ
2.
การทดลอง
3.
การพัฒนาหรือการประดิษฐ์
4.
การสร้างทฤษฎีหรือการอธิบาย
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น